Δημοτική Ενότητα Πλωμαρίου

ΕΝΑΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΣΤΟ ΠΛΩΜΑΡΙ

Το πρώτο που εντυπωσιάζει στο Πλωμάρι είναι ο ανοιχτός του ορίζοντας, η απεραντοσύνη του με τα βουνά της Μικρασίας και της Χίου να αχνοφαίνονται στο νοτιά και συνάμα τα άγρια και κατάφυτα βουνά να γκρεμίζονται στη θάλασσα φτιάχνοντας υπέροχες παραλίες, όρμους γραφικούς, βράχους άγριους, σε μια ένωση που μόνο στο Αιγαίο μπορείς να συναντήσεις.

Το Πλωμάρι απέχει από την πρωτεύουσα της Λέσβου, τη Μυτιλήνη,  40 περίπου χιλιόμετρα και βρίσκεται στο νοτιότερο μέρος του νησιού. Πόλη ζωντανή, με αξιόλογη οικονομική και κοινωνική ζωή, με πολιτιστικές εκδηλώσεις και πνευματική ανάπτυξη και μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και ίσως μοναδική ιστορία.

Η πόλη εκτείνεται κατά μήκος του παραλιακού μετώπου και   σκαρφαλώνει σε δύο λόφους, το «Πραστιό» και τον «προφήτη Ηλία», ενώ παράλληλα απλώνεται σε πολλές γραφικές συνοικίες, την Αγορά, το Ραϊδέλι, τον άγιο Νικόλα, «ίσα μέσα» και τον Ταρσανά.

Αφετηρία της περιήγησής μας στο Πλωμάρι είναι η μεγάλη πλατεία της προκυμαίας που το κέντρο της καταλαμβάνει το όμορφο πάρκο με τους φοίνικες, το ηρώο και το μνημείο το αφιερωμένο στους εθελοντές που πολέμησαν για την απελευθέρωση της Λέσβου στα 1912. Στην περιφέρεια της πλατείας υπάρχουν ζαχαροπλαστεία, καφετέριες, καφενεία, με πιο εμβληματικό το «Αθανασιάδειο» διατηρητέο κτίριο που χτίστηκε στα 1900. Πολύ κοντά βρίσκεται η Λέσχη Πλωμαρίου «Βενιαμίν ο Λέσβιος» που ιδρύθηκε στα 1915 και μέχρι σήμερα προσφέρει πολλά στην πνευματική και πολιτιστική πρόοδο του τόπου. Η Λέσχη διαθέτει αίθουσα για διαλέξεις και περιοδικές εκθέσεις και στεγάζει την πολύτιμη βιβλιοθήκη του παλιού Αναγνωστηρίου. Στην υπέροχη βεράντα της μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει εκτός από τον καφέ, το αναψυκτικό ή το ούζο του, την υπέροχη θέα προς τη θάλασσα.

Από τη γωνία του «Αθανασιάδειου» μπαίνουμε στην κεντρική πλατεία της αγοράς με το παλιό κτίριο που κάποτε στέγαζε το «Αναγνωστήριο» με την περίφημη βιβλιοθήκη του. Σήμερα στον πρώτο όροφο στεγάζεται το Λαογραφικό μουσείο ενώ στο ισόγειο το παραδοσιακό καφενείο του Κοτζαμάνη. Στον πλαϊνό τοίχο του κτιρίου είναι ενσωματωμένη μια κρήνη από την περίοδο της τουρκοκρατίας (1817) σκιασμένη από έναν υπεραιωνόβιο πλάτανο. Κατασκευάστηκε από τον τοπάρχη Μυτιλήνης Κολαξίζ Ζαδές και συνοδεύεται από χορηγική επιγραφή.

Καθώς προχωρούμε προς το εσωτερικό της αγοράς στα αριστερά μας συναντούμε την εκκλησία του αγίου Νικολάου χτισμένη στα 1847 στον τύπο της τρίκλιτης αιγαιοπελαγίτικης βασιλικής με υπέροχο μαρμάρινο κωδωνοστάσιο. Η γειτονιά γύρω από την εκκλησία, η λεγόμενη «αρχοντομαχαλάς», αναπτυγμένη κοντά στις όχθες του ποταμού Σεδούντα, ήταν ο πρώτος οικισμός των εύπορων αστών, πράγμα που μας το δηλώνουν τα αρχοντικά που είναι χτισμένα στην περιοχή. Λίγο πιο μέσα ένας τεράστιος πλάτανος σκεπάζει κυριολεκτικά την γραφική πλατεία που φέρει το όνομά του, «πλατεία του πλάτανου». Είναι μια πραγματική όαση και κάτω από τη δροσιά του μπορεί κανείς να απολαύσει τον καφέ ή το φαγητό του σε ένα από τα κέντρα που υπάρχουν. Τα καλοκαίρια οργανώνονται «ελληνικές βραδιές» με ζωντανή μουσική και νησιώτικα και ρεμπέτικα τραγούδια. 

Ακολουθούμε τον πλακόστρωτο δρόμο παράλληλα με τον ποταμό, με τα σπίτια κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο, με τα χαρακτηριστικά τους σαχνισιά και φτάνουμε σε ένα εμβληματικό κτίριο, το Πολιτιστικό Κέντρο Πλωμαρίου. Πρόκειται για το παλιό σαπωνοποιείο του Ι.Πούλια που σήμερα, αναπαλαιωμένο, στεγάζει εκτός από το Μουσείο Σαπωνοποιίας και αίθουσα συνεδρίων, φουαγιέ, ξενώνες. Εδώ λειτουργεί έκθεση για το Εμπορικό, Βιομηχανικό και Ναυτικό Πλωμάρι των αρχών του 20ου αιώνα. 

Μια από τις πιο γραφικές συνοικίες του Πλωμαρίου είναι το «Αμμουδέλι», στο δυτικότερο σημείο της πόλης. Είναι ένας όρμος με κάτασπρο βότσαλο και το γραφικό εκκλησάκι του αγίου Παντελεήμονα, που μέχρι το 1925 ήταν νεκροταφείο. Σήμερα μπορεί κανείς να δει τέσσερις οικογενειακούς τάφους μνημειακής αρχιτεκτονικής και μια αναθηματική κρήνη. Πάνω από τη μαγευτική παραλία υπάρχουν ταβέρνες με φρέσκο ψάρι. Στη διαδρομή μας προς το Αμμουδέλι περνάμε μπροστά από ερειπωμένα βιομηχανικά κτίρια που είναι διάσπαρτα και σε άλλα σημεία της πόλης. Στέκουν σαν μια μαρτυρία για την παλιότερη οικονομική ευμάρεια του Πλωμαρίου αλλά και για την πολιτιστική και κοινωνική του ανάπτυξη.

Το Πλωμάρι εδώ και δύο αιώνες είναι γνωστό για την παραγωγή ούζου, διάσημου στην Ελλάδα και σε πολλά μέρη του κόσμου. Συνολικά λειτουργούν σήμερα τέσσερις μονάδες παραγωγής ούζου: Βαρβαγιάννη, Αρβανίτη, Πιτσιλαδή και Γιαννατσή. Στον χώρο των δύο πρώτων επιχειρήσεων στεγάζονται μουσεία ούζου, όπου εκτίθεται ο παλαιότερος εξοπλισμός τους.

Η παραλία του Αγίου Ισιδώρου με την πεντακάθαρη θάλασσα και τα κάτασπρα βότσαλα θεωρείται η ωραιότερη του νησιού ενώ βραβεύεται για πολλά συνεχή χρόνια με γαλάζια σημαία.
Διαθέτει τουριστικά καταλύματα, χώρους εστίασης και αναψυχής καθώς και μίνι μάρκετ.

Συνέχεια της παραλίας του Αγίου Ισιδώρου αποτελεί ο γραφικός οικισμός της Αγίας Βαρβάρας, που διαθέτει αρκετά τουριστικά καταλύματα.

Σε μικρή σχετικά απόσταση από το Πλωμάρι (6 χλμ.) προς τα δυτικά θα συναντήσουμε τη γραφική παραλία της Μελίντας, μια πραγματική όαση ηρεμίας και γαλήνης με τα κάτασπρα βότσαλα και τις γραφικές της ψαροταβέρνες.