Το ηφαίστειο είναι ένα φυσικό σύστημα δια μέσω του οποίου μεταφέρονται από το εσωτερικό της γής στην επιφάνεια στερεά και ρευστά αναβλήματα, θερμά διαλύματα και αέριες φάσεις βαθιάς προέλευσης ενώ επίσης πραγματοποιείται μεταφορά θερμικής ενέργειας από τα εσωτερικά στα εξωτερικά της τμήματα.

Η Ηφαιστειακή Δραστηριότητα περιλαμβάνει φαινόμενα τα οποία δεν εκδηλώνονται αιφνιδίως αλλά έχουν συνήθως χαρακτηριστικά πρόδρομα φαινόμενα, τα οποία συνήθως επιτρέπουν την σαφή προειδοποίηση, για την εκδήλωσή τους. Πρόκειται για φαινόμενα που δεν μπορεί να αποτραπούν και μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες υλικές ζημιές στις ανθρώπινες υποδομές με επακόλουθα σοβαρούς τραυματισμούς και απώλειες ανθρώπινων ζωών.

Οι κύριες κατά κανόνα επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν από ηφαιστειακή δράση σύμφωνα με το Γενικό Σχέδιο «Ξενοκράτης» (ΥΑ 1299/7-4-2003 – ΦΕΚ 423Β/2003) είναι αποκλεισμός περιοχών, ζημιές στο περιβάλλον και τις υποδομές, πυρκαγιές, ρύπανση αέρος και υδάτων, πιθανά προβλήματα οδικής εναέριας και θαλάσσιας κυκλοφορίας, καταρρεύσεις κτιρίων, ζημιές σε κτίρια, εργοστάσια-βιομηχανίες, αρχαιολογικούς χώρους-μουσεία, εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας και δίκτυα μεταφοράς, διακοπή συγκοινωνιών, εγκλωβισμός ατόμων, τραυματισμός και θάνατος πολιτών.

Η εκδήλωση ηφαιστειακής δράσης οφείλεται στις κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών, και κατά συνέπεια οι ζώνες έντονης ηφαιστειακής δράσης ουσιαστικά καθορίζονται σε σχέση με τις παρυφές των πλακών. Ο Ελληνικός χώρος βρίσκεται στα όρια επαφής και σύγκλισης της Ευρασιατικής πλάκας με την Αφρικανική. Αποτέλεσμα της σύγκλισης αποτελεί και η δημιουργία ηφαιστειακού-νησιωτικού τόξου2, το οποίο περιλαμβάνει τα ηφαιστειακά κέντρα Σουσάκι, Μέθανα, Μήλος, Σαντορίνη (περιλαμβάνει τα ηφαιστειακά κέντρα, Νέα Καμένη, Παλαιά Καμένη, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο και τα Χριστιανά νησιά), Νίσυρος (περιλαμβάνει και την νήσο Γυαλί) και Κως.

Για περισσότερες πληροφορίες, οι πολίτες μπορούν να μεταβούν στην «2η Έκδοση του του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Άμεσης/Βραχείας Διαχείρισης των Συνεπειών από την Εκδήλωση Ηφαιστειακής Δραστηριότητας στο Ηφαιστειακό Σύμπλεγμα Σαντορίνης με την κωδική ονομασία «ΤΑΛΩΣ 2», στα πλαίσια του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη «Ξενοκράτης», ενώ τα σχετικά μέτρα αυτοπροστασίας περιγράφονται αναλυτικά εδώ.